Chúng tôi tới thăm gia đình cụ Tạ Thị Nhật (thôn Đại Đồng, xã Đại Đồng, Văn Lâm). Căn nhà cổ hơn 200 năm tuổi nằm khuất trong xóm nhỏ với vẻ bình yên, cổ kính, trong quần thể di tích đình, chùa làng Nôm càng gợi nét truyền thống của làng Việt xưa. Ngôi nhà cổ 3 gian 2 chái hầu như còn nguyên vẹn. Vết thời gian in hằn trên cánh liếp cũ kỹ, rêu phong. Trên cánh cửa gỗ lim, đường đi của mối lấm tấm như dấu tích thời gian còn đọng lại trên từng thớ gỗ. Từ vườn, cụ Nhật bước vào nhà với đôi chân trần, trên trán còn rịn mồ hôi. Cụ Nhật đã ngoài 90 tuổi nhưng vẫn yêu thích công việc làm vườn. Cụ bảo: “Cuối năm, gia đình nào cũng phải quét dọn sạch sẽ nhà cửa, cùng hàng xóm vệ sinh nhà cửa, đường xóm, mua sắm quần áo mới và mọi thứ thức ăn, vật dụng chuẩn bị đón tết.” Cụ Nhật có 10 người con (5 trai, 5 gái). Cả 5 người con trai của cụ đều là bộ đội, trong đó người con cả đã anh dũng hy sinh trên chiến trường. Mỗi dịp tết đến, những người con, người cháu của cụ từ khắp trong Nam ngoài Bắc đều về đoàn tụ cùng gia đình, thăm lại ngôi nhà cổ kính của tổ tiên, được sống trong không khí đầm ấm, sum vầy. 

Từ cổ xưa, người làng Nôm có truyền thống đi làm ăn tứ xứ, nhưng đến dịp Tết là nhà nào nhà nấy lại về sum họp đông đủ. Chúng tôi tới thăm nhà cụ Phùng Văn Long (89 tuổi, xã Đại Đồng, Văn Lâm). Ngôi nhà cổ kính đã trải qua 5 - 6 thế hệ vẫn còn giữ được những nét truyền thống, bình dị. Ông Phùng Văn Kiên là con trai cụ Long cho biết: Sắp đến Tết, nhà nào nhà nấy phải chuẩn bị sẵn sàng đủ các thực phẩm, trong đó không thể thiếu là gạo nếp, thịt lợn, gà, lá dong, đỗ, đường, mâm ngũ quả... Nét độc đáo ít nơi có trong phong tục đón tết của người dân làng Nôm có lẽ là món bánh Tày. Trong làng cũng chỉ còn khoảng chục người biết gói bánh Tày. Bánh được gói bằng một ống nứa dài khoảng 30 cm chẻ đôi, phết đỗ xanh đã đồ chín vào hai nửa ống, sau đó rải gạo nếp, ấp đỗ, đường, thịt mỡ ở giữa. Bánh được gói cẩn thận và được bọc lá chuối hoặc lá dong để cho vào nồi luộc. Ngồi canh nồi bánh bên bếp lửa ấm áp đã trở thành một tập quán, nét văn hóa trong các gia đình người làng Nôm mỗi dịp tết đến xuân về.

Trong những ngày tết, nhiều gia đình ở làng Nôm vẫn giữ truyền thống nhắc nhở, dặn dò con cháu không được nảy sinh mâu thuẫn, không vứt rác bừa bãi, không nghịch ngợm, trách phạt nhau… Đối với hàng xóm láng giềng bỏ qua mọi chuyện cũ và chúc nhau những điều tốt lành. Chén trà xanh nóng hổi rót ra nghi ngút khói cùng câu chuyện về cái Tết cổ truyền của người làng Nôm cứ níu chân khách không muốn rời nơi đây. 

Theo baohungyen.vn