Năm 2003 một số hộ dân thôn 1 đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất nông nghiệp từ đất 2 lúa sang trồng hoa cây cảnh. Cùng năm đó CLB hoa cây cảnh thôn 1 cũng đã được hình thành, là tiền đề cho việc thành lập HTX hoa cây cảnh xã Xuân Quan. Những năm đầu của nghề trồng hoa cây cảnh, việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm còn gặp nhiều khó khăn. Từ 6 đến 7 năm tiếp theo khi đã có được thị trường nghề trồng hoa cây cảnh bắt đầu có bước phát triển và đột phá mới. Nghề trồng hoa cây cảnh ở xã Xuân Quan bắt đầu phát triển mạnh vào những năm 2010. Do nhu cầu của thị trường yêu cầu các nhà vườn khi cung cấp hoa cây cảnh cho khách hàng thì cần phải có tư cách pháp nhân. Xuất phát từ những yêu cầu trên được sự động viên và ủng hộ của Hội Nông dân xã và một số nhà vườn là  những hộ gia đình tiêu tiểu trong CLB sản xuất kinh doanh hoa cây cảnh đi đến thống nhất thành lập HTX hoa cây cảnh.              

Ngày 06/7/2011 HTX hoa cây cảnh xã Xuân Quan đã chính thức được thành lập, HTX có tổng số xã viên sáng lập là 28 xã viên. Trải qua 7 năm đi vào hoạt động đến nay tổng số thành viên của HTX là 36 thành viên, HTX coi trọng chất lượng thành viên, những tiêu chí đặt ra phải là hộ trồng hoa cây cảnh có giá trị thu nhập cao trong năm, có uy tín trong nghề trồng hoa cây cảnh và phải vì mục tiêu phát triển chung của làng nghề để đảm bảo uy tín và thương hiệu. Từ năm 2012 đến nay được Hội Nông dân huyện chọn thực hiện Dự án: “Trồng Hoa cây cảnh” từ nguồn vốn vay Quỹ Hỗ trợ Nông dân tỉnh với số vốn vay 500 triệu đồng cho 10 thành viên vay, có nguồn vốn này các thành viên có thêm động lực để phát triển sản xuất.

Năm 2013 tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp của xã là 225 ha (năm 2012 xã Xuân Quan đã bàn giao cho Công ty Cổ phần Đầu tư và phát triển đô thị Việt Hưng 130 ha đất nông nghiệp để xây dựng Dự án Khu đô thị thương mại du lịch Văn Giang - Ecopark). Tập quán canh tác của người dân Xuân Quan sản xuất nông nghiệp là chủ yếu như  trồng ngô, cây rau màu và nuôi trồng thủy sản. Diện tích trồng hoa, cây cảnh, cây công trình các loại 30 ha. Nhận thấy việc trồng hoa cây cảnh mang lại thu nhập cao nên các hộ nông dân đã mở rộng diện tích trồng hoa. Đến nay toàn xã đã có tổng diện tích đất trồng hoa cây cảnh, cây công trình các loại là 155 ha chiếm đến 70% diện tích đất sản xuất nông nghiệp của xã. Vì vậy muốn phát triển nghề trồng hoa cây cảnh cần phải đầu tư mạnh mẽ cho việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên vùng đất bãi, tích cực áp dụng KHKT vào sản xuất nông nghiệp nâng cao hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích đất canh tác.

Năm 2013 giá trị thu trên một ha đất canh tác 150 triệu đồng/1ha. Năm 2017  giá trị thu trên một ha đất canh tác 850 - 900 triệu đồng/1ha. Tổng doanh thu của toàn thể các hộ thành viên HTX trung bình từ năm 2012- 2017 đạt 50 tỷ đồng/năm. Trung bình một hộ thành viên có tổng thu nhập khoảng 500 - 700 triệu đồng/năm. Lợi nhuận lãi dòng trên 300 triệu đồng/hộ/năm. Toàn HTX có 5 hộ có tổng lợi nhuận trên 1 tỷ đồng/năm. Điển hình có hộ anh Võ Tuấn Phong - CTHĐQT - Giám đốc HTX có lợi nhuận trên 5 tỷ đồng/năm.

Bên cạnh những thuận lợi hoạt động của HTX và các thành viên vẫn còn một số khó khăn như việc đào tạo tập huấn chuyên môn, quảng bá giới thiệu sản phẩm; hệ thống giao thông thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp tuy đã có nhiều thuận lợi xong chưa thật sự đáp ứng được với yêu cầu thực tiễn; việc mở rộng một số tuyến giao thông phục vụ cho sản xuất nông nghiệp vẫn còn hạn chế.

Hiện nay Làng nghề hoa cây cảnh xã Xuân Quan đã và đang đi vào thời kỳ phát triển mạnh, thời điểm thị trường bão hòa, những vấn đề bất cập trong phát triển sản xuất, kinh doanh bắt đầu có dấu hiệu hiện hữu. Yêu cầu của thực tiễn phải có hình thức sản xuất, kinh doanh hoa cây cảnh mới hiện đại hơn, tiên tiến hơn đó chắc chắn phải là sản xuất kinh doanh, hoa cây cảnh công nghệ cao kết hợp với truyền thống gắn với du lịch, do vậy phải có sự đầu tư lớn về nguồn kinh phí, khoa học kỹ thuật cao và nhiều vấn đề khác mà tư duy, kỹ thuật, nguồn tài chính và đặc biệt là khoa học kỹ thuật  mà người nông dân xã Xuân Quan hiện nay đang thiếu toàn diện về khoa học kỹ thuật sản xuất hoa cây cảnh công nghệ cao nên đang cần có sự quan tâm đầu tư và giúp sức của các cấp, các ngành thì Làng nghề mới phát triển bền vững được. 

Nguyễn Văn Hợp

PCT HND huyện Văn Hợp